Araştırmaya göre vücut, benzodiazepin benzeri doğal peptitler üreterek belirli sinir uçlarındaki ağrı sinyallerini azaltabiliyor. Bu peptitler omurilik gangliyonlarında ortaya çıkıyor ve yalnızca çevresel sinir sisteminde etkili oldukları için uyku hali, bilinç bulanıklığı veya bağımlılık gibi opioidlerde görülen yan etkilere yol açmıyor.
Çalışmayı yöneten Leeds Üniversitesi’nden Prof. Nikita Gamper, mevcut ağrı kesicilerin sınırlılıklarını hatırlatarak, “Opioidler hâlâ en güçlü ağrı kesiciler ancak bağımlılık açısından en risklileri. Daha iyisine ihtiyaç var,” dedi. Ekip, sinir hücreleriyle bağlantılı belirli glial hücrelerin doğal olarak benzodiazepin benzeri bir peptit salgıladığını keşfetti.
Bu peptit, ağrı sinyallerini taşıyan sinirlerin aktivitesini azaltarak beynin aldığı ağrı miktarını düşürüyor. Bu sürecin merkezi sinir sistemini etkilememesi, yani kan-beyin bariyerini aşmaması, mekanizmayı özellikle güvenli hale getiriyor. Böylece vücut, ağrıyı baskılayabilirken sedasyon veya bağımlılık riski oluşturmuyor.
Leeds’te ağrı tedavisi uzmanı Dr. Ganesan Baranidharan, bulguların önemini şöyle özetledi: “Kronik ağrı sağlık hizmetlerinin en büyük sorunlarından biri. Uzun süreli opioid ve sinir ilaçları ciddi yan etkiler yaratabiliyor. Bu araştırma yeni ve güvenli bir tedavi kapısı açabilir.”
Araştırmanın sonuçları, yalnızca periferik sinirlere etki eden yeni nesil ağrı kesicilerin geliştirilebileceğini gösteriyor. Bu ilaçlar beyne etki etmeyecek, bağımlılık riski taşımayacak, sedasyona neden olmayacak ve ağrıyı kaynağında baskılayacak şekilde tasarlanabilecek. Prof. Gamper ve ekibi, keşiflerini ileriye taşımak için 3,5 milyon sterlinlik yeni bir fon aldı.
Araştırma, Leeds Üniversitesi, Çin’deki Hebei Tıp Üniversitesi ve Cincinnati Üniversitesi’nin ortak çalışmasıyla ortaya çıktı. Ekipler, daha önce bağımsız yürüttükleri deneylerde benzer sonuçlara ulaştıklarını fark ederek işbirliğini güçlendirdi.
Sonuç: Vücudun kendi sinir sisteminde saklı olan doğal bir ağrı kontrol mekanizması keşfedildi. Eğer bulgular doğrulanır ve klinik uygulamalara dönüşürse, gelecekte opioidlerin yerini alabilecek güvenli ve bağımlılık yapmayan yeni ağrı tedavileri geliştirilebilir.
